ks. Jan Rymkiewicz WIRTUALNY SPACER Urodził się dnia 6 kwietnia 1917 roku w Łunińcu k. Pińska jako syn Józefa i Teofili. Był najstarszym z czworga rodzeństwa. Miał dwie siostry: Helenę i Józefę oraz brata Zygmunta. Kształcił się w Grodnie i Wilnie. Po uzyskaniu świadectwa maturalnego 25 maja 1938 roku wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego i rozpoczął studia filozoficzno-teologiczne. Wybuch II wojny światowej w 1939 roku zastał go w Grodnie w czasie wakacji. Młody kleryk pomagał w organizacji pomocy sanitarnej walczącym jednostkom polskim, broniącym miasto przed Niemcami, a potem przed Sowietami. W listopadzie 1939 roku przedostał się do Krakowa i tam wstąpił do Seminarium Zgromadzenia Księży Misjonarzy św. Wincentego a Paulo na Stradomiu. Święcenia prezbiteratu przyjął 18 lipca 1943 roku w Krakowie. Pierwszym miejscem jego posługi kapłańskiej była parafia Świętego Krzyża w Warszawie, gdzie Księża Misjonarze posługują od 1653 roku. Spokojną pracę duszpasterską wśród mieszkańców stolicy przerwał wybuch powstania warszawskiego 1 sierpnia 1944 roku. Duchowny natychmiast zaangażował się w działalność konspiracyjną, przybrał pseudonim Jan II i został kapelanem batalionu AK Harnaś, dowodzonego przez ppor. rez. Mariana Krawczyka pseud. Harnaś, a po jego śmierci przez mjr. Ludwika Gawrycha. Był świadkiem zdobycia przez powstańców kościoła Świętego Krzyża i wyzwolenia około 250 osób cywilnych i 11 duchownych. Po likwidacji punktu sanitarnego grupy Harnasia we wrześniu 1944 roku ks. Raczkowski został skierowany do I Obwodu Warszawskiego Okręgu IV Rejonu AK „Radwan” (Śródmieście-Północ), gdzie został duszpasterzem w sztabie I Batalionu Szturmowego „Rum”. Po upadku powstania warszawskiego trafił wraz z ludnością cywilną do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 121), a następnie wyjechał do Krakowa, gdzie doczekał końca II wojny światowej. W latach powojennych misjonarz trudnił się przede wszystkim duszpasterstwem i uczestniczył w przywracaniu placówek swego zgromadzenia do normalnego funkcjonowania. W latach 1945-1952 pełnił funkcję wikariusza w parafii Najświętszej Maryi Panny Różańcowej w Pabianicach k. Łodzi, gdzie pomagał w rozbudowie kościoła oraz nauczał religii w Gimnazjum i Liceum Męskim (nazwa tej szkoły funkcjonowała do 1948 roku), a potem w jedenastoletniej szkole ogólnokształcącej (nazwa funkcjonowała od 1948 roku, a obecnie to I Liceum Ogólnokształcące). Tradycyjną posługę kapłańską łączył z podnoszeniem kwalifikacji naukowo-dydaktycznych. W 1946 roku ukończył studia teologiczne i uzyskał tytuł magistra na Uniwersytecie Jagiellońskim, a w 1951 roku na tejże uczelni obronił pracę doktorską pt. Piotr Collet (1693-1770) i jego wpływ na teologię moralną w Polsce. W 1952 roku został usunięty z parafii z powodu odczytania oświadczenia Episkopatu wbrew zakazowi wprowadzonemu przez władze komunistyczne. Przez cztery lata pełnił funkcję kapelana w domu generalnym Zgromadzenia Sióstr od Anioła w Chylicach pod Warszawą. Do Pabianic powrócił na fali odwilży politycznej i nieznacznym złagodzeniu ostrego kursu władz wobec Kościoła w 1956 r. W 1958 roku rozpoczął pracę na terenie diecezji warmińskiej, najpierw jako wikariusz parafii św. Jakuba Apostoła w Olsztynie (obecnie kościół konkatedralny archidiecezji warmińskiej), a od 1960 roku jako wikariusz w parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa w Olsztynie. 15 grudnia 1960 roku otrzymał awans na probostwo parafii św. Wojciecha Biskupa i Męczennika w Nidzicy, którą objął po odejściu ks. Jana Kościewskiego (1909-1966). Uroczyste wprowadzenie na urząd proboszczowski nastąpiło 18 grudnia. Nowy rządca objął wspólnotę dobrze zorganizowaną, lecz i tutaj dołożył od siebie kilka wartościowych inicjatyw. Do szczególnie ważnych aktywności należy zaliczyć rozbudowę kościoła parafialnego oraz organizację dnia chorych 19 lipca każdego roku. Po uroczystościach w świątyni organizował agapę na przykościelnym placu. W latach 1962-1963 ks. Rymkiewicz był wicedziekanem dekanatu nidzickiego, a w latach 1963-1965 sprawował urząd dziekana tegoż dekanatu, co wymagało od niego sprawnego koordynowania działań. W związku z szeroko zakrojoną działalnością społeczno-dobroczynną i inwestycyjną w parafii proboszcz znalazł się w orbicie zainteresowania Urzędu Bezpieczeństwa. Funkcjonariusze bezpieki inwigilowali i prześladowali go, co doprowadziło do pogorszenia stanu jego zdrowia. W 1964 roku duchowny zapadł na „tajemniczą” chorobę, której przyczyny nie udało się rozpoznać. Między 14 a 20 marca 1965 roku miał odwiedzić umierającego parafianina, ale został porwany i pobity przez tzw. „nieznanych sprawców” w lesie w okolicach Nidzicy, a potem porzucony w przydrożnym rowie. Od czasu pobicia nie uczestniczył jako dziekan w uroczystościach dekanalnych. Coraz rzadziej pojawiał się także w swoim kościele, gdyż postępująca choroba wyniszczała jego organizm. We wrześniu 1965 roku udał się do Nałęczowa na kurację. Tam poczuł się źle i został zabrany do szpitala Polikliniki Akademii Medycznej w Lublinie. Nie udało się go uratować. Zmarł 30 września 1965 roku. Jego ciało przewieziono z Lublina do Nidzicy i 3 października złożono na miejscowym cmentarzu komunalnym. W uznaniu zasług zwłaszcza podczas II wojny światowej, ks. Rymkiewicz został pośmiertnie awansowany na stopień majora przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polski na Uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego. Otrzymał również Srebrny Krzyż Virtuti Militari, Krzyż Walecznych, Krzyż za Wolność i Niepodległość z Mieczami, Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski. W 2015 roku w kruchcie kościoła św. Wojciecha w Nidzicy odsłonięto tablicę z okazji 50. rocznicy śmierci ks. Rymkiewicza. Łukasz Konopka Bibliografia
- Bielawny Krzysztof, Duchowni Kościoła rzymskokatolickiego w duszpasterstwie parafialnym w Nidzicy w latach 1945-1992, „Studia Ełckie” 10 (1008), s. 113-127.
- Inicjatywa upamiętnienia pamiątkową tablicą duszpasterza nidzickiej parafii, https://www.klubygp.pl/inicjatywa-upamietnienia-pamiatkowa-tablica-duszpasterza-nidzickiej-parafii/ [dostęp 11.08.2023].
- Piech Stanisław, Doktorzy teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego w latach 1945-1954, „Saeculum Christianum: pismo historyczno-społeczne” 5 (1998), nr 11, s. 177-209.
- Proboszczowie parafii św. Wojciecha po II wojnie światowej, https://wojciechnidzica.pl/kaplani [dostęp 11.08.2023].
- Walewski Jacek, W stulecie urodzin księdza Jana Rymkiewicza, https://gazetaolsztynska.pl/nidzica/432251,W-stulecie-urodzin-ksiedza-Jana-Rymkiewicza.html [dostęp 11.08.2023].
- Wierzbicka Martyna, Zagadkowe pobicie księdza, https://gazetaolsztynska.pl/nidzica/484334,Zagadkowe-pobicie-ksiedza.html [dostęp 11.08.2023].
- W rocznicę pobicia ks. Jana Rymkiewicza, https://gazetaolsztynska.pl/nidzica/916216,W-rocznice-pobicia-ks-Jana-Rymkiewicza.html [dostęp 11.08.2023].
- Zasłużony dla naszego miasta – ks. dr Jan Rymkiewicz we wspomnieniach siostrzenicy, https://gazetaolsztynska.pl/nidzica/100104,Zasluzony-dla-naszego-miasta-ks-dr-Jan-Rymkiewicz-we-wspomnieniach-siostrzenicy.html [dostęp 11.08.2023].
- Zagożdżon Witold, Ksiądz prałat dr Jan Rymkiewicz, http://neidenburgo-nibork-nidzica.blogspot.com/2016/12/ksiadz-praat-dr-jan-rymkiewicz.html [dostęp 11.08.2023].
- https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/jan-rymkiewicz,38822.html [dostęp, : 31.07.2023].
- http://www.swzygmunt.knc.pl/MARTYROLOGIUM/POLISHRELIGIOUS/vPOLISH/HTMs/POLISHRELIGIOUSmartyr4284.html [dostęp 11.08.2023].
