Płótno zatytułowane Wiejskie chaty pośród drzew stanowi część Kolekcji im. Jana Pawła II, którą opiekuje się Mt 5,14. W ostatnim czasie udało się ostatecznie potwierdzić autorstwo mistrza z Niderlandów, a także przywrócić dziełu dawny blask.
Tak, to van Gogh
Interdyscyplinarne badania w Laboratorium Analiz i Nieniszczących Badań Obiektów Zabytkowych (LANBOZ) przy Muzeum Narodowym w Krakowie trwały rok. W ich wyniku powstały ekspertyzy z dziedziny historii sztuki i technologii wykonania obrazu. Dzięki ostatecznej diagnostyce badacze mogli również dobrać odpowiednie metody konserwacji, sfinansowanej ostatecznie przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
W trakcie badań obrazu specjaliści zbadali dokładnie technikę malarską oraz materiały, jakich użył artysta podczas pracy: „Pracownicy LANBOZ zidentyfikowali rodzaj pigmentów, a także przebadali dokładnie podobrazie. Wiejskie chaty pośród drzew pochodzą z najwcześniejszego okresu twórczości van Gogha, w którym artysta stosował stonowane barwy i wykazywał skłonność do kolorów ciemnych, zanim poddał się wpływowi impresjonistów”, mówi Stefania Ambroziak, jedna z kuratorek wystawy. Szczególnie ciekawa dla badaczy była deska, na którą na początku XX wieku został wtórnie naklejony obraz. Deska świadczy o tym, że dzieło pochodzi bezpośrednio ze spuścizny artysty i ma za sobą burzliwą historię. Płótno przechowywane na strychu do dziś nosi natomiast znamiona swojego losu w postaci zagięcia i wykruszeń farby. Te drobne uszkodzenia, poddane zachowawczej konserwacji w pracowni LANBOZ, pozostają widoczne jako świadectwo proweniencji dzieła.
Kręta ścieżka do Polski
Wiejskie chaty pośród drzew pochodzą z pracowni Nuenen, niedaleko holenderskiego Eindhoven. Wiadomo, że Vincent van Gogh namalował je w 1883 r., czyli mniej więcej 5 lat przed swoimi najsłynniejszymi dziełami – takimi jak Słoneczniki czy Gwiaździsta noc. Obraz przez lata zmieniał miejsce przechowywania i właścicieli. Wkrótce po powstaniu przechodził z rąk do rąk a często przypadkowi posiadacze nie zdawali sobie sprawy z jego artystycznej, historycznej i finansowej wartości. Gdy na początku XX stulecia prace van Gogha zyskały rozgłos i znacznie zwiększyły wartość, Wiejskie chaty pośród drzew znajdowały się już w rękach kolekcjonerów – najpierw w Belgii, a potem w Szwajcarii. W latach 80. dzieło ostatecznie trafiło do Polski, a od 2020 r. pozostaje w depozycie Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Stefana Wyszyńskiego: „Jestem niezwykle dumny, że nasze Muzeum będzie mogło zaprezentować jedyny w Polsce obraz Vincenta van Gogha. To świetna okazja do przybliżenia szerokiej publiczności perły europejskiego malarstwa znajdującej się w polskich zbiorach, a także do zaproszenia do jednego z najciekawszych warszawskich muzeów”, mówi Piotr Dmitrowicz, dyrektor Mt 5,14.
Będzie wystawa
Jedyny w polskich zbiorach obraz Vincenta van Gogha zostanie niedługo, bo już 26 kwietnia, udostępniony publicznie w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego. Honorowy patronat nad wystawą objął Szymon Hołownia, marszałek Sejmu RP, oraz Ludwik Rakowski, burmistrz gminy Wilanów.
fot. Mt 5,14/Krzysztof Staniszewski
