Ksiądz Zbigniew Antoni Kamiński urodził się 25 marca 1900 r. w Skierniewicach. Syn Stanisława i Marii z d. Thomas. Ukończył siedmioklasową Szkołę Realną w Skierniewicach (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Bolesława Prusa). Następnie uczęszczał do Gimnazjum Witolda Wróblewskiego w Warszawie (obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Tadeusza Czackiego). Od 25 września 1915 r. do 18 stycznia 1916 r. aktywnie działał w szeregach Straży Obywatelskiej, za co otrzymał dyplom wydany przez Komendanta Straży Obywatelskiej miasta stołecznego Warszawy. W 1918 r. zdał maturę. W listopadzie 1918 r. brał udział w „rozbrajaniu Niemców” w Warszawie.
Po maturze podjął studia w Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym w Warszawie. Przerwał je wybuch wojny polsko-bolszewickiej 1919 -1920 r. W tym czasie Zbigniew Kamiński zaciągnął się do 201. pułku piechoty ochotniczej Wojska Polskiego pod dowództwem mjr. Jana Edwarda Dojan-Surówką.
W batalionie ochotników wileńskich wchodzącym w skład pułku pełnił służbę sanitarną (później służył w VI harcerskim pułku wojsk Litwy Środkowej).
W 1923 ukończył Wyższe Metropolitalne Seminarium Duchowne w Warszawie i 21 stycznia tego roku otrzmał święcenia kapłańskie. Od 1926 r. studiował prawo kanoniczne na Papieskim Uniwersytecie Gregoriańskim w Rzymie, gdzie cztery lata później zdobył stopień naukowy doktora. Po powrocie do kraju posługiwał jako wikariusz, a także był prefektem, czyli nauczycielem religii, w gimnazjach warszawskich: św. Kazimierza i w Żeńskim Gimnazjum Państwowym im. Juliusza Słowackiego.
Przed wojną ks. Kamiński działał w stowarzyszeniu Juventus Christiana, nowoczesnej katolickiej organizacji studenckiej, której członkowie zajmowali się m.in. systematycznym studiowaniem Pisma Świętego i organizowali religijne obozy samokształceniowe.
W czasie II wojny światowej czynnie działał w konspiracji niepodległościowej. Najpierw był kapelanem Narodowej Organizacji Wojskowej (NOW). Używał wówczas pseudonimu Antoni, następnie wszedł do Naczelnego Kapelanatu Sił Zbrojnych (NAKASZ), gdzie zajmował stanowisko dziekana, a potem kanclerza Tajnej Kurii Polowej Armii Krajowej (najpierw w stopniu majora, później podpułkownika). Posługiwał też jako kapelan w Szpitalu Miejskim św. Rocha przy ul. Krakowskie Przedmieście. Jego bezpośrednim przełożonym był ks. płk. Tadeusz Jachimowski ps. „Budwicz”.
Wziął czynny udział w powstaniu warszawskim, gdzie pełnił funkcję kapelana. Pod koniec powstania warszawskiego został ciężko ranny. Do zdrowia wracał w klasztorze sióstr wizytek. W październiku 1944 r. ewakuowany wraz z zakonnicami do Łowicza. Gdy wyzdrowiał, został oddelegowany do dowództwa AK w Częstochowie. Po wojnie decyzją Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie otrzymał odznaczenie Krzyżem Walecznych, Złotym Krzyżem Zasługi z Mieczami i Krzyżem Armii Krajowej.
W latach powojennych posługiwał w pariafii Matki Bożej Częstochowskiej na Powiślu, której proboszczem był do 1948 roku. Zabezpieczył ocalałe resztki zrujnowanej świątyni z nadzieją na jej przyszłą odbudowę. W 1951 r. objął urząd rektora kościoła akademickiego św. Anny trzy Krakowskim Przedmieściu. W 1954 r. wskutek stosowanych wobec duchowieństwa represji został skierowany do parafii św. Apostołów Piotra i Pawła w Drwalewie w powiecie grójeckim. W latach 60-tych był rektorem kościoła św. Kazimierza przy klasztorze Sióstr Sakramentek na Nowym Mieście w Warszawie. Aktywnie działał na polu ekumenicznym, wprowadzając nowatorski sposób odprawiania Mszy i głoszenia homilii. W 1970 r. został proboszczem parafii św. Jadwigi Śląskiej w Milanówku. Zachęcony przez swojego przyjaciela Józefa Rybickiego, wstąpił do Komitetu Obrony Robotników (KOR). We wrześniu 1985 r. przekazał swój księgozbiór bibliotece Wyższego Seminarium Duchownego w Drohiczynie. Pod koniec życia awansowany na stopień pułkownika Wojska Polskiego. W 1991 r. odznaczony Krzyżem za udział w wojnie 1918-1921. Zmarł 23 marca 1991 r. i został pochowany w grobie rodzinnym na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie.
W 2006 r. pośmiertnie odznaczony Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski.
Anna Małgorzata Gmyrek
Biogram powstał w ramach IV edycji projektu.
Więcej informacji znajdziesz:
- „Gdy zaczniemy walczyć miłością…”. Portrety kapelanów powstania warszawskiego, Grzegorz Górny i Aleksander Kopaliński, Warszawa 2004.
- Archiwum Kurii Metropolitalnej Warszawskiej (AKMW): Teczka osobowa ks. Zbigniewa Kamińskiego 1900–1901:
- Autożyciorys ks. Zbigniewa Kamińskiego, mps, b. sygn.
- List ks. Zbigniewa Kamińskiego do bp. Stanisława Galla, 22 X 1944, rkps, b. sygn.
- Wykaz miejsc posługi ks. Zbigniewa Kamiskiego, mps, b. sygn.
- Kalwarczyk Grzegorz, Przewodnik po parafiach i kościołach archidiecezji warszawskiej, 1, Warszawa 2014.
- Odziemkowski Janusz, Frątczak Sławomir, Polskie duszpasterstwo wojskowe, Warszawa 1996.
- Odziemkowski Janusz, Służba duszpasterska Wojska Polskiego 1914–1945, Warszawa 1998.
- Podlewski Stanisław, Wierni Bogu i Ojczyźnie. Duchowieństwo katolickie w walce o niepodległość Polski w II wojnie światowej, Warszawa 1971.
- Rocznik Archidiecezji Warszawskiej 1990, Warszawa 1990.
- Rocznik Archidiecezji Warszawskiej zawierający spis duchowieństwa i parafii, Warszawa 1973.
- Rozporządzenia Kurii Metropolitalnej. Zmiany w składzie osobistym duchowieństwa w Archidiecezji Warszawskiej, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” 1923, nr 3, str. 35–36.
- Służba duszpasterska Armii Krajowej w Powstaniu Warszawskim, wybór i oprac. dokumentów Piotr Matusiak, Siedlce 1996.
- Sukiennik Edgar, W drodze do sanktuarium. Parafia św. Józefa Oblubieńca NMP w Warszawie na Kole w latach 2006–2021, Warszawa 2022.
- Zmiany w składzie osobistym duchowieństwa archidiecezji, „Wiadomości Archidiecezjalne Warszawskie” 16 (1926), nr 9, str. 310–311.
Źródła internetowe:
- Kamiński Jerzy, kan. dr płk. Zbigniew Kamiński (1900 – 1991), Archiwum Ordynariatu Polowego Wojska Polskiego, 2012, https://archiwum-ordynariat.wp.mil.pl/pl/378_13970.html [dostęp: 26.09.2022].
- Wajs Dariusz, Kapelani w powstaniu warszawskim: Organizacja i działalność [Cz. I], pl, 2015, https://wmeritum.pl/kapelani-w-powstaniu-warszawskim-cz-1-organizacja-i-dzialalnosc/114881 [dostęp: 26.09.2022].
