Ks. prałat Mieczysław Paszkiewicz urodził się 20 marca 1900 roku w Wasiliszkach w powiecie lidzkim, w rodzinie Leonarda i Justyny z Tabeńskich. Dzieci, siedmiu synów i dwie córki, były wychowywane zgodnie z katolickimi i patriotycznymi tradycjami. Wielu przodków przyszłego księdza brało udział w powstaniu styczniowym i zostało zesłanych na Syberię, a wszyscy bracia Mieczysława byli oficerami Wojska Polskiego.
W 1912 roku rodzina przeniosła się do Wornian, gdzie Mieczysław ukończył szkołę powszechną, po czym prywatnie przygotowywał się do dalszej nauki. W 1914 roku został przyjęty do gimnazjum w Wilnie, skąd po roku przeniósł się do państwowego gimnazjum w Święcianach. W 1915 roku Paszkiewicz musiał przerwać naukę z powodu wkroczenia wojsk niemieckich na te tereny. Rodzina Paszkiewicza została rozdzielona, gdyż starsi bracia i siostry zdążyli wyjechać do Petersburga, natomiast pozostali członkowie wraz z Mieczysławem zostali na miejscu. W pobliżu Wornian trwały walki pomiędzy Niemcami i Rosjanami, przez co Paszkiewicz nie mógł kontynuować nauki. Stało się to możliwe dopiero po odzyskaniu przez Polskę niepodległości. W 1919 roku Mieczysław wyjechał do Warszawy, gdzie zamieszkał razem z braćmi. W 1924 roku złożył egzamin dojrzałości w Gimnazjum Kazimierza Kulwiecia w Warszawie.
W 1925 roku Mieczysław Paszkiewicz wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego w Wilnie, równolegle studiował na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Stefana Batorego, gdzie w 1931 roku na podstawie pracy Przeszkoda conditionis servilis w prawodawstwie rzymskim i kościelnym do Soboru Trydenckiego, napisanej pod kierunkiem ks. prof. Bronisława Żongołowicza, uzyskał magisterium z prawa kanonicznego.
Mieczysław Paszkiewicz przyjął święcenie kapłańskie 4 kwietnia 1931 roku z rąk arcybiskupa Romualda Jałbrzykowskiego. Prymicyjną mszę św. odprawił w kaplicy św. Kazimierza w katedrze wileńskiej. Pierwszą placówką, do której został skierowany, była parafia Słobódka w dekanacie brasławskim, gdzie pracował tylko przez trzy miesiące, następnie został przeniesiony do Oszmiany, dużej parafii, liczącej ponad 11 000 wiernych. Został tam prefektem w gimnazjum i szkołach powszechnych, a także wikariuszem w duszpasterstwie parafialnym. W 1934 roku ks. Paszkiewicz otrzymał samodzielną placówkę – Mickuny koło Wilna.
W maju 1936 roku za pozwoleniem arcybiskupa Jałbrzykowskiego ksiądz Paszkiewicz został kapelanem Wojska Polskiego. Najpierw pracował jako kapelan 7 Szpitala Okręgowego w Poznaniu, równolegle obejmując opieką duszpasterską 3 Pułk Lotniczy w Poznaniu, następnie objął stanowisko proboszcza parafii wojskowej nr 4 w Warszawie wraz z kościołem św. Floriana na Pradze i kościołami pomocniczymi w Rembertowie i Wesołej.
Po wybuchu wojny pełnił posługę w czasie kampanii wrześniowej. 3 października 1939 roku ksiądz Paszkiewicz został aresztowany przez Niemców i osadzony w więzieniu na Pawiaku jako zakładnik, gdzie przebywał do 22 października 1939 roku.
Po opuszczeniu więzienia został kapelanem Sióstr Franciszkanek Służebnic Krzyża w Laskach, a później w Żukowie koło Lublina. W latach 1941–1943 był wychowawcą w Domu Dziecka Sióstr Rodziny Maryi w Białołęce Dworskiej, jednak przez zagrożenie aresztowaniem przeniósł się parafii Świętych Piotra i Pawła w Warszawie, gdzie jednocześnie jako kapelan służby czynnej był zaangażowany w działalność konspiracyjną Związku Walki Zbrojnej – Armii Krajowej, nosząc pseudonimy „Ignacy” oraz „Ignacy Haczyk”.
Gdy wybuchło powstanie warszawskie, pełnił funkcję dziekana Obwodu AK Powiat Warszawski. Odprawiał msze św. na ulicy Poznańskiej 12 przy polowym ołtarzu z krzyżem zbudowanym z nadpalonych drewnianych belek. Te nabożeństwa miały na celu podtrzymanie ducha walczących i umocnienie wiary w ostateczne zwycięstwo. Do historii przeszła msza św. odprawiona w uroczystość Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny wspominana przez sanitariuszkę Barbarę Lenard: „Pamiętam podniosły nastrój mszy polowej w dniu 15 sierpnia na dziedzińcu dużego bloku przy ul. Poznańskiej 12. Staliśmy pod ścianami – oddziały bojowe, łącznicy i my, służba sanitarna. Ołtarz na ścianie budynku z wielkim krzyżem z dwóch spalonych belek, zamiast organów akordeon i wyniosła postać księdza przed ołtarzem, a w dali szum broni maszynowej. W pewnej chwili gdzieś w pobliżu nastąpił silny wybuch, potem usłyszeliśmy świst i u stóp księdza, zwróconego do nas ze słowami „Dominus vobiscum”, upadł czarny postrzępiony odłamek pocisku. Ksiądz nie drgnął i nie przerwał Mszy…”.
W czasie powstania ksiądz Mieczysław Paszkiewicz został awansowany do stopnia majora, a następnie podpułkownika. Odznaczono go Krzyżem Walecznych. Pod koniec powstania ksiądz Stefan Kowalczyk, naczelny kapelan, mianował księdza Paszkiewicza zastępcą kapelana naczelnego.
Po upadku powstania ksiądz Paszkiewicz znalazł się najpierw w Milanówku, a w grudniu 1944 roku otrzymał nominację na kapelana Obwodu Częstochowa AK. W maju 1945 roku przeniósł się do Poznańskiego.
Podczas okupacji niemieckiej ksiądz Paszkiewicz prowadził badania naukowe i uzyskał stopień naukowy doktora na podstawie pracy napisanej pod kierunkiem ks. prof. Zygmunta Kozubskiego pt. Duszpasterstwo chorych w szpitalach.
Po wojnie w latach 1945–1946 Mieczysław Paszkiewicz był prefektem Gimnazjum im. ks. Piotra Skargi w Szamotułach, później został administratorem parafii Sobota, a następnie prefektem w Szkole Handlowo-Przemysłowej w Poznaniu. Otrzymał też propozycję współpracy z redakcją „Wiadomości Duszpasterskich”, gdzie prowadził dział homiletyczny i publikował własne artykuły.
W 1949 roku ksiądz Paszkiewicz przeniósł się do Białegostoku, by w Arcybiskupim Wyższym Seminarium Duchownym wykładać patrologię, teologię życia wewnętrznego, homiletykę i historię Kościoła. Pełnił tam również wiele innych funkcji: był prefektem seminarium, w latach 1952–1964 ojcem duchownym alumnów, archidiecezjalnym ojcem duchownym, cenzorem ksiąg kościelnych, archidiecezjalnym dyrektorem Unii Apostolskiej Kleru, członkiem Rady Kapłańskiej, ojcem duchownym Instytutu Teologiczno-Pastoralnego. Zmarł 24 sierpnia 1987 roku. Został pochowany na cmentarzu w Białymstoku.
Kateryna Sedyk
Biogram powstał w ramach II edycji projektu.
Więcej informacji znajdziesz:
- „Gdy zaczniemy walczyć miłością…”. Portrety kapelanów powstania warszawskiego, Grzegorz Górny i Aleksander Kopaliński, Warszawa 2004, str. 309.
- Krahel Tadeusz, Ksiądz prałat Mieczysław Paszkiewicz. W 20-tą rocznicę śmierci, „W służbie miłosierdzia” 8 (2007), nr 8.
- Krawczyk Maria Teresa, Działalność duszpasterska duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego w Powstaniu Warszawskim, Warszawa 2001, mps w archiwum UKSW.
- Powstańcza Msza święta 2019, red. M. Baj, wyd. IPN, Warszawa 2019.
- Walkusz Jan, Kościół w Polsce. Dzieje i kultura, t. 14, Lublin 2015, s. 208–211
