Ks. Franciszek Borowiec urodził się 22 stycznia 1906 roku w Kamionce k. Grodziska Mazowieckiego jako syn Józefa i Antoniny z d. Pleban. Do Wyższego Metropolitalnego Seminarium Duchownego w Warszawie wstąpił po uzyskaniu świadectwa dojrzałości w 1928 roku. Święcenia prezbiteratu przyjął 26 maja 1934 r. z rąk bp. Stanisława Galla w katedrze warszawskiej. Praktykę duszpasterską rozpoczął jako wikariusz i nauczyciel katechezy w Żyrardowie. Rok później został wikariuszem i katechetą w parafii św. Wojciecha w warszawskiej dzielnicy Wola i prefektem miejscowych szkół.
Pracę duszpasterską łączył ze studiami na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim, gdzie m.in. kierował sekcją filozoficzno-religijną Stowarzyszenia Katolickiej Młodzieży Akademickiej „Odrodzenie”. W 1937 roku został skierowany do pracy duszpasterskiej w parafii św. Mikołaja w Warce nad Pilicą. Podczas kampanii wrześniowej w 1939 roku wstąpił do 20. Dywizji Piechoty Wojska Polskiego, wchodzącej w skład Armii „Modlin” w której pełnił funkcję kapelana 79. pułku piechoty. Do pułku dotarł dopiero 3 września, ponieważ rozkaz mobilizacyjny doszedł do niego z opóźnieniem. Brał udział w bitwach pod Mławą i Glinojeckiem (w drugiej z nich został ranny w lewe oko) Oraz bronił przed Niemcami warszawskich dzielnic Pelcowizna, Bródno i Annopol. W czasie obrony miasta, kiedy wielu żołnierzy przeżyło załamanie nerwowe i nie było w stanie wykonać powierzonych im zadań, duchowny osobiście naprawiał zerwaną linię telefoniczną, umożliwiającą łączność z pułkiem, Na krótki czas dostał się do niewoli niemieckiej, lecz już w grudniu odzyskał wolność i zaczął działać w konspiracji. W 1942 roku podjął służbę w Armii Krajowej (AK) (i Wojskowym Korpusie Służby Bezpieczeństwa jako kapelan i Generalny Dziekan Wojskowego Korpusu Służby Bezpieczeństwa (WKSB). W listopadzie 1942 roku został awansowany na stopień majora.
Podczas powstania warszawskiego pełnił funkcję naczelnego kapelana w dowództwie
VI Obwodu Warszawskiego Okręgu Armii Krajowej (Warszawa-Praga) i zastępcy szefa Biura Informacji i Propagandy. Używał pseudonimu konspiracyjnego Junosza. Po upadku powstania opuścił miasto wraz z ludnością cywilną i trafił do obozu przejściowego w Pruszkowie (Dulag 21), z którego udało mu się uciec. Szybko skontaktował się z dowódcą 9. Pułku Piechoty Armii Krajowej
w Skierniewicach i powrócił do działalności konspiracyjnej. Za wyróżniające się męstwo w akcjach bojowych w czasie kampanii wrześniowej i powstania warszawskiego został odznaczony 1 stycznia 1945 roku Orderem Virtuti Militari V klasy numer 13842.
Po zakończeniu wojny w maju 1945 roku jako jeden z pierwszych polskich księży przybył na teren diecezji warmińskiej. W sierpniu tamtego roku biskup warmiński Maksymilian Kaller ustanowił go wikariuszem generalnym tej diecezji. Jesienią 1945 roku kapłan powrócił do Warszawy i 12 listopada objął funkcję kapelana Domu Zakonnego Zgromadzenia Braci Albertynów przy ul. Grochowskiej. W tym samym roku uzyskał doktorat z prawa kanonicznego na Wydziale Teologicznym Uniwersytetu Warszawskiego.
Całkowicie nowym doświadczeniem w życiu ks. Borowca było podjęcie pracy w Sądzie Metropolitalnym Warszawskim oraz w kilku agendach podlegających Kurii Warszawskiej. 29 sierpnia 1946 roku objął urząd sędziego prosynodalnego, a 7 stycznia 1947 roku został obrońcą węzła małżeńskiego. Równocześnie był członkiem polskiego podziemia niepodległościowego i to w najbardziej niesprzyjającym tej działalności okresie stalinowskim Przekazywał pocztę kurialną na trasie Warszawa-Watykan-Londyn i wysyłał wnioski o odznaczanie krzyżem Virtuti Militari i „Walecznych” byłych członków organizacji podziemnych. W 1958 c kard. Stefan Wyszyński ustanowił go dyrektorem Domu Arcybiskupów Warszawskich i pracownikiem Sekretariatu Prymasa Polski, a w 1964 roku oficjałem Sądu Metropolitalnego Warszawskiego. Tym samym stał się jednym z najbliższych i najbardziej zaufanych współpracowników prymasa. O tym, jak ważnym człowiekiem byłw jego życiu, świadczy najlepiej fakt, że umierający metropolita warszawski umieścił jego nazwisko wśród siedmiu kapłanów, którzy wspierali go bardzo blisko w początkach jego posługi pasterskiej. Ponadto duchowny pojawia się często na kartach osobistych zapisków prymasa pt. Pro memoria, których kolejne tomy ukazują się staraniem Archidiecezji Warszawskiej, Instytutu Pamięci Narodowej, Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego i Instytutu Prymasowskiego. W uznaniu zasług ks. Borowca trzeba zauważyć i to, że towarzyszył kard. Wyszyńskiemu w czasie obrad Soboru Watykańskiego II. . Kościół doceniał jego zasługi na rzecz stołecznej archidiecezji, co znalazło potwierdzenie w przyznanych mu tytułach honorowych: kanonika kapituły metropolitalnej warszawskiej, szambelana papieskiego i prałata honorowego Jego Świątobliwości.
Na zasłużoną emeryturę przeszedł w 1983 roku i zamieszkał w domu Zgromadzenia Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej w podwarszawskim Aninie. Zmarł 19 stycznia 1992 roku i został pochowany na Cmentarzu Bródnowskim. Za walki w kampanii wrześniowej 1939 roku Biuro Kapituły w Londynie przyznało mu 11 listopada 1948 roku Krzyż Virtuti Militari V klasy. Ponadto otrzymał Krzyż Walczących, Złoty Krzyż Zasługi z Mieczami i Krzyż Kampanii Wrześniowej.
Łukasz Konopka
Biogram powstały w ramach V edycji projektu.
Więcej informacji znajdziesz:
- Archiwum Kurii Metropolitalnej Warszawskiej (AKMW): Teczka osobowa ks. Franciszka Borowica (1906–1992):
- Dekret prymasa Stefana Wyszyńskiego ustanawiający skład Rady Prymasowskiej Odbudowy Kościołów Warszawy, 2 I 1964, mps, b. sygn.
- List kard. Józefa Glempa do ks. Franciszka Borowca, 4 VIII 1983, N. 3115/83/P, mps, b. sygn.
- List kard. Stefana Wyszyńskiego do ks. Franciszka Borowca, 4 X 1973, N. 2785/73/P, mps, b. sygn.
- Oświadczenie Kurii Metropolitalnej Warszawskiej w sprawie domu Sióstr Franciszkanek od Pokuty i Miłości Chrześcijańskiej, 29 IV 1992, Nr 2496/KK/92, k. 1, mps. b. sygn.
- Wykaz stanowisk zajmowanych przez ks. Franciszka Borowca, mps, b. sygn., k. 1.
- Zawiadomienie Kurii Metropolitalnej Warszawskiej o śmierci ks. Franciszka Borowca, 20 I 1992, mps, b. sygn.
- „Gdy zaczniemy walczyć miłością…”. Portrety kapelanów powstania warszawskiego, Grzegorz Górny i Aleksander Kopaliński, Warszawa 2004, str. 307.
- Kalwarczyk Grzegorz, Rocznik Archidiecezji Warszawskiej 1990, Warszawa 1993, str. 170.
- Raina Peter, Pierwsza sesja Soboru Watykańskiego II, „Studia Prymasowskie” 6 (2012), str. 309–342.
- Szwedo Bronisław, Niebanalne życiorysy. Ks. Franciszek Borowiec (1906–1992), „Nasza Służba” 21 (2012), nr 5 (441), str. 11.
- Wyszyński Stefan, Pro memoria, t. 5: 1958, red. nauk. Małgorzata Krupecka, Warszawa 2018.
Źródła internetowe:
- Franciszek Borowiec, Nestorzy Nurtu Niepodległościowego, https://www.nestorzy-nurtu.pl/franciszek-borowiec.pdf [dostęp 02.08.2023].
- Powstanie Warszawskie na Pradze, Praga-Północ Dzielnica m.st. Warszawy, 2022 https://pragapn.um.warszawa.pl/-/powstanie-warszawskie-na-pradze-to-juz-78-lat [dostęp 27.07.2022].
- Powstańcze biogramy – Franciszek Borowiec, Muzeum Powstania Warszawskiego, https://www.1944.pl/powstancze-biogramy/franciszek-borowiec,4103.html [dostęp: 31.07.2023].
