Naukowcy z warszawskiego Uniwersytety Stefana Kardynała Wyszyńskiego przeanalizowali treści artykułów z portali internetowych oraz analizy wpisów i komentarzy z mediów społecznościowych. Uwzględniono wyniki badań przeprowadzonych na zlecenie UKSW przez CBOS oraz ankiet innych pracowni badawczych. Pod uwagę wzięto lata 2022-2025.
Prof. Rafał Wiśniewski, kierownik Zespołu Badawczego UKSW, wskazywał, że Jan Paweł II pozostaje ważnym autorytetem moralnym dla blisko 60 proc. Polaków, z czego dla 35,3 – zdecydowanie. Podobnie też 60 proc. społeczeństwa pozytywnie ocenia jego pontyfikat. Co ciekawe, takie zdanie ma 20 proc. osób deklarujących się jako niewierzący.
Wyniki badań pokazały także za co najbardziej cenimy Jana Pawła II. Najwięcej badanych (75,8 proc.) wskazało na umiejętność dotarcia do młodych; dla prawie 64 proc. jest to pielgrzymowanie i nauczanie na całym świecie; 57,6 proc. ankietowanych wskazało na rolę papieża w obaleniu komunizmu, zaś 55 proc. badanych najbardziej ceni papieża za wizyty w ojczyźnie.
Dr Marcin Zarzecki z Instytut Nauk Socjologicznych UKSW wskazywał na różnice pomiędzy treściami internetowymi związanymi z mediami katolickimi i platformami świeckimi. W tych pierwszych dominują motywy pamięci o Janie Pawle II i upamiętnień związanych z nim rocznic, głównie wyboru na papieża (16 października) i śmierci (2 kwietnia). Z kolei da świeckiej przestrzeni internetowej – oprócz także obecnego wymiaru upamiętnienia Jana Pawła II, jego kultu i dziedzictwa – charakterystyczna jest, jak zauważył dr Zarzecki, „wielka amplituda emocjonalna: od afirmacji po ostrą krytykę”. Zwrócił też uwagę, że główna oś emocjonalna internetowego dyskursu wokół Jana Pawła II wyznaczają takie pojęcia jak radość i nadzieja, a z drugiej strony – ironia i gniew. Zdaniem prof. Rafała Wiśniewskiego wzrost „czynnika” gniewu jest efektem narracji części mediów usiłujących powiązać Jana Pawła II z upadkiem standardów moralnych w Kościele.
Badania socjologiczne oraz analiza treści polskojęzycznego Internetu pokazują, że dla Polaków powyżej 50 roku życia dyskurs wokół Jana Pawła II ma charakter tożsamościowy i sakralny; dla osób w wieku 30-49 lat – refleksyjny, zaś dla pokolenia młodego, pomiędzy 15 a 29 rokiem życia – „ironiczno-memiczny”: „Ironia coraz bardziej staje się trwałym kodem komunikacyjnym” – stwierdził dr Zarzecki. Ponadto od 2022 r. nastąpił spadek narracji afirmacyjnej (z 61 do 54 proc.), a wzrost krytycznej (z 21 do 31 proc.).
Prof. Dominika Żukowska-Gardzińska z Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego oceniła, że wyzwaniem dla środowisk zajmujących się spuścizną Jana Pawła II pozostaje właściwe przekazanie treści związanych z papieżem młodemu pokoleniu. Ekspertka Muzeum zwróciła uwagę, że dokonania Jana Pawła II docenia prawie 76 proc. osób starszych, natomiast młodzież do 24 roku życia raczej nie docenia tego pontyfikatu.
Badania, których pierwsze efekty przedstawiono w Mt 5,14 | Muzeum Jana Pawła II i Prymasa Wyszyńskiego, zrealizowane zostały w ramach projektu Osoba i naród. Perspektywa Jana Pawła II, prowadzonych na Uniwersytecie Stefana Kardynała Wyszyńskiego.
źródło: Katolicka Agencja Informacyjna (KAI)
