Papież-Polak od początku swego pontyfikatu kreślił wizję Starego Kontynentu jako „Wielkiej Europejskiej Wspólnoty Ducha” , „rodziny narodów”, mocno akcentując, że jest ona nie tylko rzeczywistością polityczną i ekonomiczną. Polska zaś – jak często podkreślał Jan Paweł II – od samego początku swego istnienia, czyli chrztu w 966 r., była jej integralną częścią, współtworząc europejską kulturę i broniąc wartości, na fundamencie których zbudowana została cywilizacja zachodnia, często w imię hasła „za wolność waszą i naszą”.
Jan Paweł II – jak zauważył mówca – nie widział sprzeczności między polskością a europejskością, przeciwnie, w jego nauczaniu wątki te są zharmonizowane, przeplatają się nawzajem. „Jako Polak nie mogę rozwijać pogłębionej refleksji na temat Ojczyzny, nie podejmując równocześnie wątku Europy i nie zastanawiając się nad tym, jaki wpływ na rozwój tych rzeczywistości wywarł Kościół” – pisał w Pamięci i tożsamości Jan Paweł II.
Grzegorz Polak zwrócił uwagę, że w tej swojej ostatniej książce papież ukazał trzeci niejako wymiar rozumienia ojczyzny. Poza ojcowizną i ojczyzną w sensie narodowym jest nią Europa, dlatego, jak twierdził, Polacy mają też „ojczyznę europejską”.
Jan Paweł II przestrzegał Europejczyków przed utratą tożsamości chrześcijańskiej, która grozi atrofią wrażliwości na religijny wymiar kultury. Podczas podroży do Czechosłowacji w kwietniu 1990 r. mówił do obywateli tego państwa, które zaraz miało się rozpaść, a de facto do wszystkich Europejczyków: „Gdyby udało się was uczynić głuchymi i ślepymi na te wartości, Chrystusa, Biblię, Kościół, stalibyście się cudzoziemcami w swojej własnej kulturze. Utracilibyście wrażliwość i klucz do zrozumienia tak wielu wartości filozofii, literatury, muzyki, architektury, sztuk plastycznych i wszystkich dziedzin ducha wasze własnej, narodowej, ale także europejskiej tradycji”.
W inauguracji roku akademickiego w Akademii Bialskiej, obok profesorów i studentów, wziął udział biskup siedlecki Kazimierz Gurda, duchowni Kościołów katolickiego i prawosławnego, przedstawiciele władz miejskich i samorządowych.
Akademia Bialska jest jedyną wyższą państwową uczelnią zawodową w Polsce noszącą imię Jana Pawła II. Inauguracja roku akademickiego odbywa się zawsze 16 października, w rocznicę wyboru Karola Wojtyły na papieża. Uczelnia w tym roku święci 25. rocznicę istnienia. Na czterech wydziałach wiedzę i przygotowanie zawodowe zdobywa prawie 2 tys. studentów, także z Białorusi i Ukrainy. Rektorem Akademii Bialskiej im. Jana Pawła II jest prof. dr hab. Jerzy Nitychoruk, uznany geolog.
