Ks. Marian Chwilczyński urodził się 6 września 1916 roku. Kształcił się w Państwowym Gimnazjum im. Tadeusza Kościuszki we Włocławku, po czym wstąpił do Wyższego Seminarium Duchownego. Jego profesorami byli wybitni kapłani diecezji kujawskiej: ks. dr Franciszek Korszyński, ks. dr hab. Stefan Biskupski i ks. dr Stefan Wyszyński, późniejszy prymas Polski. Na roku zaś studiował m.in. z klerykiem Stanisławem Librowskim, późniejszym wybitnym historykiem Kościoła. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1941 roku. Podczas powstania warszawskiego ukrywał się wśród personelu Szpitalu Wolskiego przy ul. Płockiej 26, gdzie także również pełnił obowiązki kapelana. 5 sierpnia 1944 r. Niemcy wtargnęli do szpitala i wyprowadzili chorych, wśród których znajdowali się także dwaj księża: Bernard Filipiuk i Jerzy Żychoń. Poprowadzono ich obok toru kolejowego do hali fabrycznej przy ul. Moczydło. Stamtąd zostali wyprowadzeni, ustawieni czwórkami po 12 osób, po czym zaprowadzono ich na miejsce egzekucji przy ul. Górczewskiej. Ksiądz Chwilczyński przebywał w hali fabrycznej w przebraniu siostry szarytki, dzięki czemu zapewne uratował swoje życie. Z oddali słyszał jednak strzały, domyślając się jaki los spotkał grupę wyprowadzoną z hali na Moczydle.
21 lutego 1945 roku został ustanowiony pierwszym powojennym administratorem, a jednocześnie wikariuszem katedry Najświętszej Maryi Panny we Włocławku. W 1956 r. objął urząd proboszcza parafii św. Wojciecha w Kościelcu, lecz już po roku został aresztowany przez komunistów i skazany na pięć lat więzienia. Od 1965 r. związał się duszpastersko z Kaliszem jako proboszcz parafii Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, dziekan i kanonik Kapituły Kolegiackiej. W latach 1965-84 był patronem Towarzystwa Śpiewaczego „Echo”. W 1967 r. był lektorem Synodu Diecezji Włocławskiej W 1969 r. otrzymał nominację na proboszcza kolegiaty kaliskiej, w której odbiera cześć łaskami słynąc obraz Świętej Rodziny. Z jego inicjatywy w krypcie kościoła zbudowano kaplicę Wdzięczności i Męczeństwa. W 1969 r. z woli bp. Jana Zaręby został opiekunem Polskiego Studium Józefologicznego przy kolegiacie kaliskiej, Zmarł 14 kwietnia 1987 roku i został pochowany na cmentarzu w Kaliszu.
W uznaniu zasług ks. Chwilczyńskiego dla upamiętniania pomordowanych w powstaniu warszawskim trzeba podkreślić, że nigdy nie zapomniał o tragedii na warszawskiej Woli. Świadczy o tym m.in. fakt, że 5 sierpnia 1945 r. na skraju ul. Górczewskiej i Zagłoby brał udział w upamiętnieniu śmierci pracowników i pacjentów Szpitala Wolskiego. Wraz z ks. Bernardem Filipiukiem odprawił Mszę św. na nasypie kolejowym przy ul. Górczewskiej, po czym poświęcił krzyż ustawiony na miejscu masowych egzekucji. Po powrocie do Szpitala Wolskiego uczestniczył w odsłonięciu tablicy z nazwiskami pracowników szpitala, którzy zginęli w latach 1939-1944.
Karolina Mizak
Biogram powstały w ramach V edycji projektu.
Więcej informacji znajdziesz:
- Archiwum Kurii Metropolitalnej Warszawskiej: Teczka osobowa ks. Mariana Chwilczyńskiego 1916–1987:
- Pismo ks. Mariana Chwilczyńskiego do Kurii Metropolitalnej Warszawskiej, 15 XII 1944, rkps, b. sygn.
- Borucki Janusz, Przygotowania, przebieg i uchwały Synodu Diecezji Włocławskiej z 1967 roku, „Studia Włocławskie” 11 (2009), str. 255-270.
- Informator 2022, red. Agnieszka Woldańska, Kalisz 2022, Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka w Kaliszu.
- Krawczyk Maria Teresa, Działalność duszpasterska duchowieństwa diecezjalnego i zakonnego w Powstaniu Warszawskim”, Warszawa 2001, mps w archiwum UKSW
- Latoń Andrzej, Polskie Studium Józefologiczne w Kaliszu, w: Kolegiata kaliska na przstrzeni wieków 1303-2004, Gerard Kucharski, Jacek Plota, Kalisz 2004, str. 137-159.
- Rocznik diecezji włocławskiej 1938, Włocławek 1938.
- Wojda Emil, Zieliński Jan, Kartki z historii (III), „Pneumologia Alergologia Polska” 80 (2012), nr 4, str. 371-374.
Źródła internetowe:
- Hanc Wojciech, Panorama 30-lecia Polskiego Studium Józefologicznego, Narodowe Sanktuarium Świętego Józefa w Kaliszu, https://www.swietyjozef.kalisz.pl/BibliotekaSwJozefa/144.html [dostęp: 26.09.2023]
- Pawlina Sebastian, „Czarna sobota” na Woli – 5 sierpnia 1944 r., org.pl, 2011, https://historia.org.pl/2011/08/05/czarna-sobota-na-woli-5-sierpnia-1944-r/ [dostęp: 26.09.23].
- Sobota, 5 sierpnia. „Czarna sobota” na Woli, pierwsze zrzuty lotnicze dla Powstańców, DoRzeczy.pl, 2020 https://dorzeczy.pl/kraj/72943/5-sierpnia-czarna-sobota-na-wolipierwsze-zrzuty-lotnicze.html [dostęp: 26.09.2023].
- Szpitale na Woli w czasie powstania warszawskiego, Wikipedia, wolna encyklopedia, https://pl.wikipedia.org/wiki/Szpitale_na_Woli_w_czasie_powstania_warszawskiego#CITER%20EFGeberHalweg2004 [dostęp: 26.09.2023].
- Wielkopolscy Księża od XVIII do XX wieku, Wielkopolskiego Towarzystwa Genealogicznego „Gniazdo”, http://www.wtg-gniazdo.org/ksieza/main.php?akcja=opis&id=17223 [dostęp: 26.09.2023].
